Orgel blog

Na zorgvuldig onderzoek, dat resulteerde in een gedetailleerd restauratierapport, en overleg met kerkrentmeesters en stichting hebben Karin Veldman en Jantina Veltman (restauratie- en decoratieschilders) een plan van aanpak opgesteld. Het bestaat uit twee fasen.

De eerste fase, het voorbereidende werk, is door Henk Vasse gedaan: de orgelkas, de voorkant van de orgelgalerij en de pilaren eronder zijn afgeschuurd en in de grondverf gezet.

Sinds 16 januari is Henk Vasse (Schildersbedrijf Vasse, Muntendam - foto links) aan het werk met het orgel. Eerst afschuren en vervolgens schilderen. Dat is eenvoudig gezegd, maar heeft heel wat voeten in aarde. Eerst moest het orgel in de steigers worden gezet om overal veilig bij te kunnen (knap werk van Steigerhelden). En daarna moest Henk Vasse alles, elk hoekje, bochtje en gaatje afschuren.

Op deze dag zijn de reuzenpijpen uit de beide pedaaltorens gehaald. Het zijn enige de pijpen in het front die nog meespelen in het orgel.
De overige frontpijpen zijn 'stil'. Ze stammen uit 1824 - gemaakt door Johan Wilhelm Timpe - maar zijn in 1928 losgekoppeld van het toen nieuw gebouwde orgel (de 4 orgelkamers achter het front).

De organistenkamer en de vier orgelkamers (achter het Timpe-front) zijn leeggehaald. Alle pijpen zijn weg, ook de meeste windlades. De kale structuur van het Faber en Dienesorgel is nu zichtbaar. Adviseur dr. Natascha Reich is erg benieuwd naar hetgeen nu aan het daglicht is gekomen. Het eerste onderzoek heeft plaatsgevonden. Er volgen er meer, maar daarvoor moet eerst gekeken worden hoe dat zo veilig mogelijk kan. Hieronder de foto's.

Na een week van hard werken door Ronald van Baekel en zijn team is het vrijdag 16 december dan zo ver: het orgel is voor het grootste gedeelte gedemonteerd. Gapende gaten en een leeg rugwerk tonen aan, dat het orgel niet meer functioneert. Het oude Timpe-front boven het rugwerk uit 1824 wordt in de week van 16 januari 2023 leeggehaald. Hieronder een impressie van de werkzaamheden op vrijdag 16 december.

Het orgel wordt gedemonteerd. Ronald van Baekel en z'n medewerkers van Adema's Kerkorgelbouw trekken er een week voor uit.
Hier de foto's, gemaakt op dinsdag 13 december 2022.

Het rugwerk leeg, een eenzame speeltafel en veel kisten

Het kleurenonderzoek door Jantina Veltman en Karin Veldman is deels afgerond. Het concept-rapport is aan stichting en kerkrentmeesters voorgelegd. De belangrijkste conclusie is, dat de kleur van 1928 bekend is. Wat vermoed werd bleek waar: eiken imitatie, inclusief het snijwerk. Niet verwacht, maar wel aangetoond: het snijwerk is opgehoogd met bladgoud. De Rijksdienst Cultureel Erfgoed heeft als voorwaarde gesteld, dat de oorspronkelijke kleurstelling uit 1928 terug moet komen.

De vlag kan uit, de provinciale beschikking d.d. 13 april is binnen: het toegekende subsidiebedrag is € 294.526,-. We zijn de provincie bijzonder erkentelijk voor deze subsidie. Het is, op € 647,- na, conform onze aanvraag. Samen met de kerkrentmeesters zijn we er erg blij mee.

Het is nu verantwoord om in september met de restauratie van het orgel te beginnen.

Ter gelegenheid van Gronings Ontzet in 1672 speelt organist Wim van de Laar het Grunnens Laid op het Faber en Dienes-orgel. De video-opname is hier te vinden.

De Gemeente Veendam heeft (naast alle andere medewerking die we van hen ontvingen) een  bijdrage van € 950,- toegezegd.

Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft ons, de Stichting Vrienden van de Grote Kerk te Veendam, een bijdrage toegekend van € 15.000,- voor de restauratie van het Faber en Dienesorgel. Het Fonds onderschrijft het belang en de restauratie van dit bijzondere en cultuurhistorisch waardevolle orgel. Men is overtuigd van de kwaliteit van dit restauratieproject, zoals vastgelegd in het historisch onderzoek en restauratievoorstel van adviseur Natascha Reich, het rapport van prof. dr. Hans Fidom en de uitgebreide offerte van Adema's Kerkorgelbouw.

Op 20 januari 2021 zijn de contracten ondertekend tussen enerzijds College van Kerkrentmeesters (Catrien Scholten en Peter Riepma) en anderzijds Adema's Kerkorgelbouw te Hillegom (Ronald van Baekel), Restauratie- en Decoratieschilders Jantina Veltman en Karin Veldman te Haren en Schildersbedrijf Henk Vasse te Muntendam. Een belangrijke stap in het restauratietraject!

Op 23 november 2020 heeft de Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Veendam ingestemd met de financiële onderbouwing van het restauratieplan. Op 7 december is het Classicale College voor de Behandeling van Beheerszaken Groningen/Drenthe akkoord gegaan met de financiële onderbouwing van het restauratieplan. Alle seinen staan nu op groen. Woensdag 20 januari 2021 worden de contracten ondertekend tussen enerzijds College van Kerkrentmeesters en anderzijds Adema's Kerkorgelbouw, Restauratie- en Decoratieschilders Veldman en Veltman en Schildersbedrijf Vasse.