27 oktober 2023 - Wijzerplaat gerestaureerd
Henk Vasse van Schildersbedrijf Vasse uit Muntendam is naast 'gewone' schilder ook restauratieschilder. Het schilderen in o.a. imitatie eiken en het aanbrengen van bladgoud beheerst hij.
Vasse heeft meegewerkt aan het terugbrengen van de orgelkas in de staat van 1928. Rond het orgel heeft hij samen met Peter Riepma de galerij, de deuren en de zuilen in imitatie eiken geschilderd. Op houtsnijwerk van de kapitelen is bladgoud aangebracht.
De wijzerplaat, die op het rugwerk van het orgel staat, is door Henk Vasse gerestaureerd. Hieronder vertelt hij over de manier waarop hij dat heeft aangepakt. Zie ook Orgelblog 20 september 2023.
Toen mij werd gevraagd of het mogelijk was om de wijzerplaat die op het rugwerk staat te restaureren en de tekst, de cijfers en de wijzers te voorzien van bladgoud, hoefde ik daar niet lang over na te denken: dat kan en dat doe ik graag!
Het was best een uitdaging en een behoorlijke, maar ook mooie klus, want de wijzerplaat zag er slecht uit.
Zie foto links.
De opdracht: maak de wijzerplaat weer zoals hij er in 1782 uitzag.
Om te beginnen was het eerst nodig om de kleverige toplaag (wat het was weet ik niet) van de wijzerplaat te verwijderen. Dat deed ik met een zachte doek en wat wasbenzine.
Foto rechts: overgetekend op transparant tekenpapier.
Daarna heb ik de oude tekst met de Romeinse cijfers exact overgetekend op transparant tekenpapier. Vervolgens is de gehele plaat geschuurd, zijn kleine oneffenheden weggewerkt en is de plaat in 2 lagen zijdeglansverf geschilderd. Na droging heb ik tekst en cijfers weer terug getekend op de wijzerplaat.
Tekst en cijfers zijn daarna ingepenseeld met okergele Instacoll (foto links). Dat is een substantie, die als ondergrond nodig is om bladgoud aan te kunnen brengen. Toen het goed gedroogd was kon de volgende stap gezet worden: de okergele Instacoll werd (ook met een penseel) zeer zorgvuldig opgekweekt met Instacoll Activator: alleen daar, waar het bladgoud moest komen. Vervolgens ben ik begonnen met het opleggen van bladgoud. Dit bladgoud van 23,7 karaat is aangebracht op velletjes van 8 x 8 cm, het is slechts een paar duizendste millimeter dun. Als je het met je hand aanraakt, dan verpulvert het gelijk. Het goud werd telkens in kleine gedeeltes opgelegd. Alles werd letter voor letter en cijfer voor cijfer voorzien van bladgoud. En telkens als een gedeelte klaar was, dan werd het met een zachte doek opgewreven, zodat de hoge glans van het goud naar boven kwam.
Foto rechts: het bladgoud op de tekst is voor het grootste gedeelte opgewreven.
Het was een kwestie van veel geduld, maar ontzettend leuk om te doen.
De wijzerplaat is nu weer in oude luister hersteld en kan teruggeplaatst worden op het rugwerk van het schitterende orgel.
Henk Vasse.
Dit is de gerestaureerde wijzerplaat. Zo zag hij er in 1782 uit, toen geplaatst in de noord-westhoek van de kerkzaal, tegen de torenmuur aan en straks weer op het rugwerk van het orgel.
De lange minutenwijzer staat rechts.
Links en in het midden staan 2 urenwijzers. De middelste is het oudst en is weer gebruikt. De korte urenwijzer links is nog niet zo oud en wordt bewaard.
De wijzers zijn nogal zwaar, er is een speciaal sterk elektrisch uurwerkje voor aangeschaft. Het plaatsen van het uurwerk en het monteren van de wijzers is vakwerk: Peter Bakker (foto) van Juwelier Sirp Bakker heeft dat gratis gedaan. 